Blog Series: How to Crack for PhD/Postgrad Studies (6/6_Final Episode)
ท่องทะเลพายุแห่งความเครียดของการเรียนปริญญาเอก: มุมมองแบบกะลาสีเรือ
รศ.ดร.วัชรพล พุทธรักษา
หลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต (รัฐศาสตร์) มหาวิทยาลัยนเรศวร
- หมายเหตุ: แม้บทความนี้จะกล่าวถึงการศึกษาในระดับปริญญาเอกเป็นหลัก แต่ในความเป็นจริงแล้วสามารถปรับใช้กับการศึกษาในระดับปริญญาโทและปริญญาตรีได้เช่นกัน
- อ่านบทความตอนที่ 1 “การเดินทางระดับปริญญาเอก: การวิ่งมาราธอน ไม่ใช่การวิ่งระยะสั้น”
- อ่านบทความตอนที่ 2 “การตามล่าหาสมบัติที่เรียกว่า “หัวข้อ” ปริญญาเอก
- อ่านบทความตอนที่ 3 “การทบทวนวรรณกรรมในการทำวิจัยระดับบัณฑิตศึกษา: กลยุทธ์ปริศนาจิ๊กซอว์”
- อ่านบทความตอนที่ 4 “การสร้างข้อถกเถียง (Arguments) ในทางสังคมศาสตร์: บทเรียนจากสถาปนิก”
- อ่านบทความตอนที่ 5 “ศิลปะแห่งการบริหารจัดการเวลาในการเรียนระดับบัณฑิตศึกษา: บทเรียนจากช่างทำนาฬิกา”
- บทความเรื่อง “การใช้ประโยชน์จาก Calendar และ Research Diary” เผยแพร่บนเพจก็แค่ปริญญาเอก
บทนำ
การเริ่มต้นศึกษาระดับปริญญาเอกหรือระดับบัณฑิตศึกษานั้นคล้ายกับการล่องเรือไปในมหาสมุทรอันกว้างใหญ่และสับสนวุ่นวาย การเดินทางบนเส้นทางนี้ผูกมัดว่าจะต้องพบเจอกับการผจญภัยและการค้นพบที่สำคัญ นอกจากนี้ยังมาพร้อมกับพายุแห่งความเครียดมากมายหลายลูกและความท้าทายที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ เช่นเดียวกับกะลาสีเรือผู้ช่ำชองเรียนรู้ที่จะนำทางผ่านทะเลที่มีคลื่นลมแรง นักเรียนปริญญาเอกจะต้องพัฒนากลยุทธ์ในการจัดการกับความเครียดอย่างมีประสิทธิภาพ โพสต์สุดท้ายในซีรีส์บทความ “How to Crack: ไขความลับการเรียนระดับบัณฑิตศึกษา” นี้จะชวนผู้อ่านไปทำการสำรวจกระบวนการจัดการความเครียดระหว่างการเดินทางระดับปริญญาเอก โดยใช้คำอุปมาของการล่องเรือฝ่าพายุ
1: การเตรียมตัวสำหรับการเดินทาง (Preparing for the Voyage)
ก่อนออกเดินทาง กะลาสีเรือที่ฉลาดหลักแหลมจะต้องเตรียมตัวอย่างรอบคอบ โดยตระหนักว่าทะเลเป็นสิ่งที่คาดเดาไม่ได้ ในทำนองเดียวกัน เมื่อคุณเริ่มต้นการเดินทางสายบัณฑิตศึกษา สิ่งสำคัญก็คือ “ต้องเตรียมตัวรับมือกับความเครียด” ที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ ไม่ว่าจะเป็นการเตรียมใจให้พร้อมถึงความท้าทายที่รออยู่ การตั้งเป้าหมายในการทำงานขั้นตอนต่าง ๆ ที่สมเหตุสมผล และเตรียมเครื่องมือสำหรับการจัดการความเครียด เช่น ทักษะการบริหารเวลาและการมีเครือข่ายที่คอยให้การสนับสนุน
2: รับรู้ถึงสัญญาณของพายุ (Recognizing the Signs of a Storm)
เช่นเดียวกับกะลาสีเรือที่เฝ้าดูลมที่เปลี่ยนทิศและท้องฟ้าที่มืดครึ้ม นักศึกษาบัณฑิตศึกษาก็ควรปรับตัวให้เข้ากับสัญญาณของความเครียดที่เพิ่มขึ้น สิ่งเหล่านี้อาจรวมถึงความรู้สึกล้นหลามในบางเรื่อง ความหงุดหงิด หรือเหนื่อยล้า ฯลฯ การตระหนักถึงสัญญาณเหล่านี้ให้ได้แต่เนิ่น ๆ เป็นกุญแจสำคัญในการจัดการกับความเครียดก่อนที่ความเครียดจะล้นเกินและยากที่จะแก้ไข
3: การควบคุมเรือผ่านคลื่นสูง (Steering Through High Waves)
เมื่อเกิดพายุ กะลาสีเรือจะต้องสงบสติอารมณ์และควบคุมเรือด้วยทักษะ ท่ามกลางความเครียดในการทำวิจัยระดับปริญญาเอก สิ่งสำคัญคือต้องรักษาสมาธิเอาไว้และใช้เครื่องมือการจัดการความเครียด จัดลำดับความสำคัญของงานให้ดี แบ่งโครงการขนาดใหญ่ออกเป็นส่วนย่อย ๆ ที่สามารถจัดการได้ และอย่าลังเลที่จะขอคำแนะนำจากอาจารย์ที่ปรึกษาหรือเพื่อนร่วมงานของคุณ
4: การแสวงหาท่าเทียบเรือที่ปลอดภัย (Seeking Safe Harbor)
บางครั้ง การแก้ปัญหาหรือการจัดการความเครียดที่ดีที่สุดในช่วงที่ต้องเผชิญกับพายุก็คือการหาที่หลบภัยและรอพายุให้ผ่านพ้นไป ในเส้นทางการศึกษาของคุณ นี่อาจหมายถึงการหยุดพักเมื่อความเครียดรุนแรงเกินไป สิ่งสำคัญคือต้องรับรู้ว่าการใช้เวลาดูแลตัวเอง การผ่อนคลาย และการมีงานอดิเรกไม่ใช่เส้นทางที่พาคุณหลุดจากเส้นทางหลัก แต่เป็นขั้นตอนที่จำเป็นในการรับรองความเป็นอยู่ที่ดีของตัวคุณเอง
5: การเรียนรู้จากพายุ (Learning from the Storm)
พายุทุกลูกมอบบทเรียนอันมีค่าให้กับกะลาสีเรือ ในทำนองเดียวกัน ความเครียดที่เกิดขึ้นจากแต่ละกรณีระหว่างการเดินทางระดับปริญญาเอกคือโอกาสในการเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับตัวคุณเองและวิธีรับมือกับความท้าทายต่าง ๆ นักวิจัยควรไตร่ตรองดูว่ากลยุทธ์ใดที่ใช้ได้ผล สิ่งใดไม่ได้ผล และคุณจะเตรียมตัวรับมือกับความเครียดจากพายุลูกอื่น ๆ ในอนาคตได้ดีขึ้น
6: ล่องเรือสู่ผืนน้ำอันเงียบสงบ (Sailing into Calmer Waters)
หลังจากพายุผ่านไป ทะเลก็จะสงบลง และกะลาสีเรือก็สามารถย้อนพินิจถึงการเดินทางของตนด้วยความภาคภูมิใจและรับรู้ได้ถึงความสำเร็จ การเรียนในระดับปริญญาโท/ปริญญาเอกถึงแม้จะมีความท้าทายมากมายให้ต้องเผชิญ แต่ก็สามารถให้ผลตอบแทนที่คุ้มค่าอย่างไม่น่าเชื่อด้วยเช่นกัน การจัดการความเครียดอย่างมีประสิทธิภาพไม่เพียงแต่ช่วยยกระดับสุขภาวะของคุณ แต่ยังมีส่วนช่วยให้คุณประสบความสำเร็จและเติบโตในฐานะนักวิชาการอีกด้วย
บทสรุป
เช่นเดียวกับการนำทางเรือผ่านทะเลที่มีพายุ การจัดการความเครียดระหว่างการศึกษาระดับปริญญาเอก/ปริญญาโท นั้นเป็นเรื่องเกี่ยวกับการเตรียมตัว การตระหนักรู้ ความสามารถในการฟื้นตัว และการดูแลตนเอง โปรดจำไว้ว่าการเดินทางระดับปริญญาเอกทุกครั้งจะต้องมีพายุ แต่การเรียนรู้ที่จะแล่นผ่านมันด้วยความสง่างามและทักษะที่มีก็จะสามารถเปลี่ยนการเดินทางของคุณให้กลายเป็นการผจญภัยทางวิชาการที่ไม่ธรรมดา และน่าจดจำ
- Series บทความในชุด “How to Crack: ไขเคล็ดลับการเรียนระดับบัณฑิตศึกษา” ความยาว 6 ตอนจบก็สิ้นสุดลงในบทความนี้
- อย่างไรก็ดี โปรดคอยติดตามฟัง How to Crack-Podcast ที่ผู้เขียนจะได้มาอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับเนื้อหาทั้ง 6 ตอนในรูปแบบของ Podcast เร็วๆนี้ \
- และในปี 2568 รอพบกับ “หนังสือ” How to Crack ฉบับสมบูรณ์ ที่มีเนื้อหาเพิ่มเติมอีกมากมาย เช่น การเลือกอาจารย์ที่ปรึกษา/การบริหารความสัมพันธ์ระหว่างนักวิจัยกับที่ปรึกษา/การสร้าง Proposal วิจัยที่ดี/การนำต้นฉบับไปตีพิมพ์ในวารสารวิชาการ ฯลฯ โปรดคอยติดตาม
พื้นที่ประชาสัมพันธ์
ขอเชิญรับฟัง Podcast รายการแรกจากสำนักพิมพ์ Crackers Books
