Blogs-soft power-Srettha

Published by Crackers Books,

25 August 2024

นโยบาย Soft Power ของรัฐบาลเศรษฐา ทวีสินกับโอกาสการพัฒนาธุรกิจของความหลากหลายทางเพศ

ฉัตรชัย แก้วประดิษฐ์[1] และกมเลศ โพธิกนิษฐ[2]

Chatchai Kaewpradit and Kammales Photikanit

[1]นิสิตหลักสูตรศิลปศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาพัฒนาสังคม ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร chatchaig64@nu.ac.th

[2]ผู้ช่วยศาสตราจารย์, ดร., อาจารย์ประจำภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร

kammalesp@nu.ac.th

เกริ่นนำ

ตั้งแต่ช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 18 สถานะองค์ความรู้เรื่องความหลากหลายทางเพศ ถูกทำให้มีลักษณะเสมือนเป็น “ความเป็นอื่นของสังคม” ซึ่งถูกขีดเส้นแบ่งด้วยความรู้ทางการแพทย์ และวิชาแพทย์ศาสตร์

จากโลกตะวันตก ด้วยตรรกะแบบคู่ตรงข้าม (Binary Opposition) ที่สร้างมายาคติเกี่ยวกับเพศ เพียงเฉพาะสภาพหญิง/ชาย ในฐานะของ “ความเป็นเพศปกติ” (Normative) ในขณะเดียวกัน ฐานคิดดังกล่าวได้สถาปนาความชอบธรรม และชี้นำให้สังคมโลกพิจารณาความหลากหลายทางเพศ ว่าเป็น “เพศผิดปกติ” (Deviance) ในแง่ของโรค ความเจ็บป่วย หรือความผิดปกติทางจิตใจ และในหลายกรณี สิ่งนี้ได้ถูกใช้เพื่อทำให้ความหลากหลายทางเพศอยู่ภายใต้การควบคุมหรือการบำบัด (เทอดศักดิ์ ร่มจำปา, 2545, น. 42; วัชรวุฒิ ซื่อสัตย์ และ พัชรินทร์ สิรสุนทร, 2558, น. 116)

จนมาถึงช่วงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 19 มโนทัศน์เรื่องความหลากหลายทางเพศนั้นได้รับการศึกษาอย่างกว้างขวาง ภายใต้แนวคิดสตรีนิยม (Feminism) และแนวคิดเควียร์ (Queer) ทำให้ ความหลากหลายทางเพศ กลายเป็นพรมแดนของที่ซ้อนทับกันของอำนาจและความรู้ชุดต่าง ๆ ดังนั้น ปริมณฑลเกี่ยวกับความหลากหลายทางเพศ จึงเป็นเรื่องของปฏิบัติการของการต่อสู้ ต่อรอง ขัดขืน และท้าทาย เพื่อเปิดพื้นที่ในการต่อรองเพื่อดำรงชีวิตและการเคลื่อนไหวทางสังคม ให้อยู่รอด และสามารถอยู่ร่วมกับความแตกต่างหลากหลายในชีวิตประจำวัน (Seidman, 1997, p. 93; Voss, 2005, p. 52; Jackson, 2003, p. 72 อ้างถึงใน นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ, 2563, น. 326) รวมถึงการเปิดพื้นที่ในการแสดงความสามารถในการดำเนินธุรกิจของความหลากหลายทางเพศ ที่สามารถส่งผลด้านบวกต่อการพัฒนาทั้งในด้านเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมได้อย่างหลากหลาย

ประกอบกับในปัจจุบัน รัฐบาลที่มีนายเศรษฐา ทวีสิน เป็นนายกรัฐมนตรี ได้ให้ความสำคัญกับ แนวนโยบาย Soft power และได้มีการแถลงนโยบายต่อรัฐสภาไว้เมื่อวันที่ 11 กันยายน 2566

“รัฐบาลนี้ยังมีนโยบายสนับสนุนการสร้างพลังสร้างสรรค์ หรือ Soft Power ของประเทศ เพื่อยกระดับและพัฒนาความสามารถด้านความรู้ ความสามารถ และความคิดสร้างสรรค์ของคนไทย ให้สร้างมูลค่าและสร้างรายได้ รวมทั้งการอนุรักษ์ ฟื้นฟู และพัฒนาต่อยอดศิลปะ วัฒนธรรม และส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่น เพื่อนำมาต่อยอดในการสร้างมูลค่าเพิ่ม… นอกจากนี้ รัฐบาลจะสร้างงาน สร้างรายได้ผ่านการส่งเสริม 1 ครอบครัว 1 ทักษะ Soft Power…”

ทั้งนี้ รัฐบาลมีการตั้งเป้าพัฒนาอุตสาหกรรม Soft Power ในสาขาต่าง ๆ 11 สาขาสู่ตลาดโลก ประกอบด้วย 1) อาหาร 2) กีฬา 3) งานเทศกาล 4) ท่องเที่ยว 5) ดนตรี 6) หนังสือ 7) ภาพยนตร์

8) เกม 9) ศิลปะ 10) การออกแบบ 11) แฟชั่น (สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์, 2566)

เมื่อพิจารณาอำนาจของความหลากหลายทางเพศในฐานะธุรกิจที่สามารถตอบสนองต่อแนวนโยบาย Soft Power ของรัฐบาลไทย ที่ว่าด้วยการส่งเสริมและยกระดับอุตสาหกรรมเชิงสร้างสรรค์ (Creative Business) จะพบว่าโอกาสการพัฒนาธุรกิจของความหลากหลายทางเพศนั้นเป็นประเด็นที่น่าสนใจ

และมีแนวโน้มที่จะเติบโตขึ้นอย่างมากในทุกๆ ปี

ดังนั้น บทความนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอโอกาสการพัฒนาธุรกิจของความหลากหลายทางเพศในการตอบสนองต่อแนวนโยบาย Soft Power ของรัฐบาลนายกรัฐมนตรีเศรษฐา ทวีสิน ในฐานะธุรกิจของความหลากหลายทางเพศใน 4 ประเภทธุรกิจ ประกอบด้วย 1. การแสดงแดร็ก โชว์ (Drag Show) 2. เวทีการประกวดความงามของกลุ่มคนที่มีความหลากหลายทางเพศ 3. ซีรี่ส์วายไทย และซีรี่ส์ 4. การศัลยกรรมแปลงเพศ

บทวิเคราะห์นโยบาย Soft Power ของรัฐบาลกับโอกาสในการพัฒนาธุรกิจของความหลากหลายทางเพศ

นโยบาย Soft Power กับโอกาสในการพัฒนาธุรกิจการแสดงแดร็ก โชว์ (Drag Show)

ย้อนไปในคริสต์ศตวรรษที่ 17 การแสดงแดร็ก โชว์ (Drag Show) ถือเป็นหมุดหมายแรกๆ ที่มีความสำคัญในฐานะของการเปิดพื้นที่ให้กับกลุ่มคนที่มีความหลากหลายทางเพศได้แสดงความสามารถให้เป็นที่ยอมรับของสังคมโดยทั่วไป โดยในช่วงเวลาดังกล่าว การแสดงละครเวทีในประเทศอังกฤษนั้นยังไม่อนุญาตให้ผู้หญิงเข้าแสดงด้วยเหตุผล และข้อจำกัดทางศาสนา โรงละครโกลบ (Globe Theatre) ของคณะละครลอร์ดเชมเบอร์เลน (Lord Chamberlain’s Men) ซึ่งเป็นคณะละครเวทีที่มีชื่อเสียงในขณะนั้นจึงได้นำเอานักแสดงชายแต่งกายเป็นหญิงเพื่อรับบทตัวละครหญิงและถูกเรียกว่าแดร็ก (Drag) ต่อมาคำว่าแดร็ก (Drag) ถูกผนวกเข้ากับ คำว่าควีน (Queen) กลายเป็นคำว่าแดร็ก ควีน (Drag Queen) เป็นคำนิยามของการแสดงละครเวทีที่ผู้ชายแต่งกายและทำการแสดงเป็นผู้หญิง แต่อย่างไรก็ตาม การแสดงละครเวทีแบบ การแสดงแดร็ก โชว์ดังกล่าว กลับถูกสังคมโจมตีอย่างรุนแรง กลุ่มนักแสดง แดร็ก โชว์ จึงต้องรวมตัวกันเป็นชุมชนใต้ดิน เปิดการแสดงแบบลับๆ ในแบบที่สามารถแต่งตัวเป็นหญิงในแบบที่ตนต้องการ ร้องเล่นเต้นรำ และเผยความเป็นตัวตนได้อย่างอิสระ จวบจนมาถึงช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 1970 การกแสดง แดร็ก โชว์ จึงเริ่มได้รับการยอมรับจากสังคมมากขึ้น ส่งผลให้เริ่มปรากฏสู่สื่อสาธารณะ เพื่อทำการแสดงเป็นหญิงสาวในหลากหลายรูปแบบ (วิภาดา รัตนติลก ณ ภูเก็ต,ดีอนา คาชา, 2563)

สำหรับประเทศไทย ตั้งแต่ช่วงปี พ.ศ. 2517 เป็นต้นมา การแสดงแดร็ก โชว์ (Drag Show) เป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลายในฐานะของ “การแสดงคาบาเรต์โชว์” โดยมีลักษณะที่สำคัญ คือ การแสดงโดยกลุ่มผู้ชาย หรือกลุ่มคนเพศชายที่มีความหลากหลายทางเพศ (เกย์ กะเทย) แต่งกายและทำการแสดงเป็นหญิง ทั้งร้องเพลง ร้องลิปซิงค์ (Lip-sync) เต้น เล่นละคร และแสดงตลก โดยเน้นเรื่องราวการแสดงถึงศิลปะ และความเป็นเอกลักษณ์ของชาติ ทั้งรูปแบบความเป็นสากล และความเป็นวัฒนธรรมไทยที่งดงาม อาทิเช่น ทิฟฟานี่โชว์ พัทยา (Tiffany-show Pattaya), อัลคาซ่าร์คาบาเรต์โชว์พัทยา (Alcazar Cabaret Show Pattaya) และโคลอสเซียมโชว์ พัทยา (Colosseum Show Pattaya) ซึ่งถือเป็นรูปแบบหนึ่งของธุรกิจของความหลากหลายทางเพศที่สามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวที่รับชมได้ทราบถึงความงามของศิลปะการแสดงโชว์วัฒนธรรม และเครื่องแต่งกายที่มีความโดดเด่นที่แสดงถึงเอกลักษณ์และบ่งบอกถึงความเป็นไทย ดังจะเห็นได้จาก คณะทิฟฟานี่โชว์ ที่ได้รับความนิยมอย่างต่อเนื่อง จากนักท่องเที่ยวหลากหลายประเทศทั่วโลก จนได้รับการขนานนามว่าเป็น “แม่แบบแห่งคาบาเรต์ไทย” (A Spectacular World Class Show) ไม่เพียงเท่านั้นยังได้รับการคัดเลือกจากนิตยสาร ทราเวลคอม แมกกาซีน ซึ่งเป็นนิตยสารชั้นนำของประเทศไต้หวัน ฉบับเดือน พ.ค. 2544 ให้เป็นอันดับ 4 ใน 10 สุดยอดโชว์ระดับโลกประจำปี 2544 (POST TODAY, 2558; วิชัย สวัสดิ์จีน, 2561, น. 99; วัชรวุฒิ ซื่อสัตย์ และคณะ, 2566)

จากข้อมูลตัวเลขทางเศรษฐกิจของธุรกิจของความหลากหลายทางเพศที่ว่าด้วยการแสดงคาบาเรต์โชว์นี้ พบว่า ในปี พ.ศ. 2554 จากการสำรวจข้อมูลแหล่งท่องเที่ยวยอดนิยมของเมืองไทย 10 อันดับแรก พบว่า แหล่งสันทนากรยามค่ำคืน ในพัทยา จังหวัดชลบุรี ที่มีการแสดงคาบาเรต์ โดยคณะอัลคาซ่าส์คาบาเรต์ พัทยา นั้นได้รับความนิยมติดอันดับที่ 4 ของประเทศไทยที่โด่งดังและสามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวจากทั่วโลก และในปี พ.ศ.2557 ตัวเลขทางเศรษฐกิจของธุรกิจการแสดงคาบาเร่ต์นั้นมีอัตราการเติบโตได้ดีถึง 20% โดยตลาดนักท่องเที่ยวหลักที่มีการเติบโตสูงที่สุดคือประเทศจีน ซึ่งมีอัตราการเติบโตประมาณ 16% โดยถือเป็นหนึ่งในกิจกรรมที่นักท่องเที่ยวจากจีนต้องไม่พลาดเมื่อเยือนเมืองพัทยา (Shoplri, 2557; สำนักงานสถิติแห่งชาติ, 2554)

นอกจากนี้ การแสดงคาบาเรต์โชว์ ยังช่วยเปิดพื้นที่ให้กับธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับเครื่องแต่งกายคาบาเร่ต์ที่มีความสวยงาม และมีอัตลักษณ์เฉพาะตัว เช่น ชุดแฟนซี ชุดเทศกาลงานคานิวัล และชุดคอสเพลย์ รวมถึงอุปกรณ์เสริมต่าง ๆ เช่น หมวก ขนนก มงกุฎ หน้ากาก ปีกนก ปีกผีเสื้อ ไม้คทา ถุงมือ และถุงน่อง ให้สามารถส่งไปจัดจำหน่ายในตลาดต่างประเทศทั่วโลกได้อีกด้วย (เส้นทางเศรษฐีออนไลน์, 2561)

นโยบาย Soft Power กับโอกาสในการพัฒนาธุรกิจด้านเวทีการประกวดความงามของกลุ่มคนที่มีความหลากหลายทางเพศ

ประเทศไทยเป็นศูนย์กลางสำคัญของการจัดเวทีการประกวดความงามของกลุ่มคนที่มีความหลากหลายทางเพศในเอเชียและระดับโลกอย่างต่อเนื่อง ซึ่งถือเป็นอีกหนึ่งกิจกรรมที่สะท้อนอำนาจของความหลากหลายทางเพศในฐานะ Soft Power ตามแนวนโยบายของรัฐบาล ซึ่งช่วยส่งเสริมและเฉลิมฉลองความหลากหลายทางเพศในระดับสากล โดยมีจุดเริ่มต้นตั้งแต่ในช่วงปี พ.ศ. 2541 ที่ประเทศไทยเริ่มมีการจัดประกวดความงามและความสามารถของกะเทยที่มีชื่อในการประกวดว่า มิสทิฟฟานี่ยูนิเวิร์ส (Miss Tiffany Universe) ที่ต่อยอดมาจากการแสดงของคณะทิฟฟ่านี่ โชว์ พัทยา การประกวดดังกล่าวมีวัตถุประสงค์เพื่อเสริมสร้างการท่องเที่ยวในประเทศ และประชาสัมพันธ์สถานที่สำคัญของเมืองพัทยาให้เป็นที่รู้จักในระดับสากล และยกระดับการยอมรับความเท่าเทียมของกลุ่มคนที่มีความหลากหลายทางเพศทั้งในสังคมไทยและต่างประเทศ (ชัพวิชญ์ ใจหาญ, 2559, น. 39)

ทั้งนี้ ตั้งแต่ช่วงปี พ.ศ. 2541 ถึง พ.ศ. 2565 ประเทศไทยได้มีการจัดเวทีการประกวดกะเทยสวยในระดับโลก มาแล้วทั้งสิ้น 6 รายการใหญ่ๆ ประกอบด้วย 1.) การประกวดมิสทิฟฟานี่ยูนิเวิร์ส (Miss Tiffany’s Universe), 2.) การประกวด Miss Alternative Creature’s Devoted Creation (Miss ACDC),

3.) การประกวด มิสอินเตอร์เนชั่นแนลควีน (Miss International Queen), 4.) การประกวด มิสทรานส์ไทยแลนด์ (Miss Trans Thailand), 5.) การประกวด มิสแฟบิวลัสไทยแลนด์ (Miss Fabulous Thailand) และ 6.) การประกวดแดร็ก เรซ ไทยแลนด์ (Drag Race Thailand)

นอกจากนี้ การจัดเวทีการประกวดความงามของกลุ่มคนที่มีความหลากหลายทางเพศ ยังสามารถพิจารณาได้ในฐานะของการเป็นธุรกิจของความหลากหลายทางเพศ ที่สอดคล้องกับแนวนโยบาย Soft Power ของรัฐบาล ที่ว่าด้วย การเป็นเฟสติวัลที่โดดเด่น และมีอัตลักษณ์เฉพาะตัวที่ช่วยส่งเสริมธุรกิจการท่องเที่ยวได้อีกทางหนึ่ง

แนวคิดดังกล่าวข้างต้น ได้รับการสนับสนุนด้วยข้อมูลตัวเลขทางเศรษฐกิจที่ว่าด้วยตัวเลขรายได้จัดการประกวด และรายได้จากการถ่ายทอดสดการประกวดดังกล่าว รวมถึงยังสามารถสะท้อนให้เห็นผ่านตัวเลขรายได้ในฐานะกิจกรรมส่งเสริมการท่องเที่ยว ที่สามารถดึงดูดทั้งกลุ่มคนที่มีความหลากหลายทางเพศได้เข้ามาท่องเที่ยว และดูการประกวดกะเทยสวยในแต่ละเวที ให้มีการจับจ่ายใช้สอยมากขึ้น ซึ่งถือเป็นการกระจายรายได้ตั้งแต่ในระดับชุมชน จังหวัด โดยข้อมูลเชิงลึกชี้ว่า ระหว่างปี พ.ศ. 2561-2562 ประเทศไทยไทยมีรายได้จากนักท่องเที่ยวกลุ่ม LGBT เป็นอันดับ 1 ในภูมิภาคเอเชีย (6.5 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ) และอันดับ 4 ของโลก รองจากสหรัฐอเมริกา (25.6 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ), สเปน (8.1 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ) และฝรั่งเศส (7.3 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ) สอดคล้องกับข้อมูลของ LGBT Capital ระบุว่า ไทยมีรายได้จากการท่องเที่ยวจากกลุ่มนี้อยู่ที่ราว 6.5 พันล้านดอลลาร์สหรัฐหรือราว 2.26 แสนล้านบาท (POST TODAY, 2566)

นโยบาย Soft Power กับโอกาสในการพัฒนาธุรกิจด้านซีรีส์วายไทย

ซีรีส์วายไทย ถือเป็นอีกหนึ่งธุรกิจของความหลากหลายทางเพศ ที่มีความสอดคล้องกับแนวนโยบาย Soft Power ของรัฐบาลไทย โดยสะท้อนให้เห็นผ่านตัวเลขทางเศรษฐกิจที่มีความเติบโตขึ้นเรื่อย ๆ ทั้งนี้ซีรีส์วายถือเป็นอุตสาหกรรมที่นำเสนอรูปแบบความรักที่หลากหลาย ควบคู่ไปกับการหยิบยกประเด็นที่เกิดขึ้นในสังคมมาสะท้อนให้เห็นภาพ ไม่ต่างจากแนวทางการนำเสนอผลงานละครชาย-หญิงแต่อย่างใด ทั้งนี้ ซีรีส์วายไม่ใช่ตลาดน้องใหม่ แต่เป็นตลาดที่มีมานานแล้ว และไม่ได้เพียงเฉพาะในประเทศไทยเท่านั้น ในประเทศญี่ปุ่น เกาหลี หรืออเมริกาเองก็มีอุตสาหกรรมนี้ที่เติบโตขึ้นอย่างต่อเนื่องเช่นเดียวกัน (ฐานเศรษฐกิจ, 2566)

ความนิยม และผลตอบแทนทางด้วยรายได้ทางเศรษฐกิจจากธุรกิจด้านซีรีส์วายไทยนี้ สะท้อนให้เห็นได้จาก ในช่วงปี พ.ศ. 2562 -2563 ผลงานของผู้ประกอบการซีรีส์วายของไทย ได้รับความนิยมอย่างมากจากตลาดต่างประเทศ อาทิ จีน ญี่ปุ่น ได้หวัน ฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย และลาตินอเมริกา ซึ่งมีมูลค่าของรายได้ทางการตลาดรวมกว่า 1 พันล้านบาท ทำให้ประเทศไทยเป็นหนึ่งในผู้นำด้านการผลิตคอนเทนท์ซีรีส์วายระดับโลกและเป็นอันดันดับหนึ่งในเอเชีย ต่อมา ในปี พ.ศ. 2563 มียอดผู้รับชมซีรีส์วายของไทยผ่านเพลดฟอร์มออนไลน์ต่างๆ เพิ่มมากขึ้นกว่า 328% ปรากฏการณ์ดังกล่าว ทำให้ในปี พ.ศ. 2564 กระทรวงพาณิชย์ได้จัดโครงการส่งเสริมผู้ผลิตคอนเทนต์ซีรีส์วาย (ซีรีส์ละครเกี่ยวกับความรักวัยรุ่นเพศเดียวกัน) ในวันที่ 29 -30 มิ.ย. 2564 โดยมีผู้ประกอบการคอนเทนต์วายของไทยเข้าร่วมจำนวน 10 ราย ส่งผลให้เกิดการนัดหมายเจรจาธุรกิจรวมกว่า 158 นัดหมาย ทำให้เกิดการทำรายได้ทะลุเป้ากว่า 360 ล้านบาท โดยทั้งนี้ (ไทยโพสต์,2564)

ซีรีส์วายถือเป็นอีกหนึ่งรูปแบบของ Soft Power ที่สะท้อนอำนาจของความหลากหลายทางเพศ

ในธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับภาพยนตร์, ละคร, และซีรีส์ โดยในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา อัตราการผลิตซีรีส์วายในประเทศไทยเติบโตขึ้นกว่า 270% ซึ่งแสดงถึงการเติบโตอย่างรวดเร็วและฐานคนดูที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ข้อมูลจากกรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศเผยว่า ประเทศไทยเป็นผู้นำในการผลิตซีรีส์วายของเอเชีย และได้รับความสนใจจากหลายประเทศ ซีรีส์วายไทยสามารถบุกตลาดต่างประเทศและได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย (มติชนออนไลน์, 2566)

นอกจากนี้ การท่องเที่ยวตามรอยซีรีส์วาย ที่ได้ใช้สถานที่ท่องเที่ยวที่เป็นที่นิยมเป็นฉากสำคัญใน

ซีรีส์วายของไทยในหลายๆ เรื่อง เช่น เรื่องแปลรักฉันด้วยใจเธอที่ได้ใช้จังหวัดที่มีชื่อเสียงด้านการท่องเที่ยวอย่างภูเก็ตเป็นสถานที่ถ่ายหลัก ซึ่งถือเป็นอีกธุรกิจหนึ่งที่ได้รับอิทธิพลมาจากธุรกิจของความหลากหลายทางเพศแบบซีรีส์วายไทย ที่ช่วยเป็นแรงสนับสนุนให้เกิดการพัฒนาธุรกิจแบบ Soft Power ของรัฐบาลได้ในอีกประการหนึ่ง (ฐิติคุณ เพ็ชรกิจ และคณะ, 2563)

นโยบาย Soft Power กับโอกาสในการพัฒนาธุรกิจด้านการศัลยกรรมแปลงเพศ

เมื่อพิจารณาธุรกิจด้านการศัลยกรรมแปลงเพศในมิติของการท่องเที่ยว จะพบว่า ธุรกิจประเภทดังกล่าวนี้ถูกจัดให้อยู่ในประเภทของ การท่องเที่ยวเชิงการแพทย์ (Medical Tourism) ที่ว่าด้วยการเดินทางท่องเที่ยวเพื่อพักผ่อนหย่อนใจ โดยแบ่งเวลาจากการท่องเที่ยวเพื่อทำกิจกรรมบำบัดรักษาโรคหรือฟื้นฟูสุขภาพด้านต่าง ๆ ในโรงพยาบาลที่มีมาตรฐาน เช่น การตรวจร่างกาย การทำทันตกรรม การผ่าตัดเปลี่ยนสะโพก เปลี่ยนข้อเข่า การผ่าตัดเสริมความงาม หรือการแปลงเพศ เป็นต้น (หทัยภัทร ตันติรุ่งอรุณ, 2022, น. 1-2)

ประเทศไทยได้รับการยอมรับว่าเป็นประเทศที่มีชื่อเสียง และเป็นประเทศปลายทางที่สำคัญด้านการศัลยกรรมแปลงเพศอันดับต้นของโลก โดยมีจุดแข็งที่สำคัญที่ช่วยให้ประเทศไทยมีความได้เปรียบในเชิงการแข่งขันระดับสากล ซึ่งประกอบไปด้วย คุณภาพของบุคลากรทางการแพทย์ พยาบาล และผู้เชี่ยวชาญต่างๆ ที่เกี่ยวข้องรวมทั้งความทันสมัยของเครื่องมือ อุปกรณ์ต่างๆ ทางการแพทย์ ตลอดจนอัตราค่าบริการที่มีราคาถูกกว่าประเทศอื่นๆ ร่วมกับการเอาใจใส่ดูแล และการบริการที่เป็นมิตรปัจจัยเหล่านี้ได้ช่วยส่งเสริมให้ประเทศมีความโดดเด่นในฐานะประเทศที่มีโอกาสเติบโตอย่างมากด้วยการพัฒนาธุรกิจด้านการศัลยกรรมแปลงเพศ (ณิณาสินีย์ เมืองวงษ์, 2559)

เมื่อพิจารณาข้อมูลในเชิงนโยบายที่ถือเป็นจุดแข็งที่จะช่วยเอื้อให้ประเทศไทยได้รับโอกาสในการพัฒนาธุรกิจด้านการศัลยกรรมแปลงเพศ จะพบว่า รัฐบาลนายเศรษฐา ทวีสิน ได้ให้ความสำคัญทั้งในส่วนของการพัฒนาเศรษฐกิจภาคการท่องเที่ยว ร่วมกับการสนับสนุนสิทธิและความเท่าเทียมของกลุ่มความหลากหลายทางเพศ (เศรษฐา ทีวสิน, 2566) โดยแนวนโยบายดังกล่าวสอดคล้องกับประเด็นที่ 3 ของยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ด้านการสร้างความสามารถในการแข่งขันที่ว่าด้วยสร้างความหลากหลายด้านการท่องเที่ยว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในข้อ (3) การท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ ความงาม และแพทย์แผนไทย ซึ่งมีเป้าหมายเพื่อยกระดับการรักษาพยาบาล ให้กลายเป็นจุดหมายปลายทางที่สำคัญของการท่องเที่ยวระดับโลกที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวทุกระดับ และเพิ่มสัดส่วนของนักท่องเที่ยวที่มีคุณภาพสูง ซึ่งข้อมูลเชิงนโยบายเหล่านี้ได้สะท้อนให้เห็นถึงการให้ความสำคัญของรัฐบาลชุดปัจจุบันที่มีต่อโอกาสในการพัฒนาธุรกิจด้านการศัลยกรรมแปลงเพศในฐานะ Soft Power ที่ช่วยสนับสนุน และส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงการแพทย์ หรือการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ

นอกจากนี้ เมื่อพิจารณาโอกาส และแนวโน้มความเป็นไปได้ทางตัวเลขผลตอบแทนทางเศรษฐกิจของธุรกิจด้านการศัลยกรรมแปลงเพศของประเทศไทย พบว่า ข้อมูลจากสมาคมศัลยกรรมตกแต่งใบหน้าแห่งอาเซียน พบว่า ในแต่ละปีมีนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติเดินทางมาเข้ารับการผ่าตัดเสริมความงามและการผ่าตัดแปลงเพศ รวมทั้งบริการทางการแพทย์สาขาอื่นๆ ในไทยเฉลี่ยปีละกว่า 1.2 ล้านคน โดยที่ผ่านมามูลค่าตลาดของธุรกิจศัลยกรรมไทย เติบโตอย่างต่อเนื่อง ในปี พ.ศ. 2560 มีมูลค่าราว 3 หมื่นล้านบาท ปี พ.ศ. 2561 มูลค่าตลาดเพิ่มเป็น 3.6 หมื่นล้านบาท และปี พ.ศ. 2562 เพิ่มเป็น 4.3 หมื่นล้านบาท และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นในทุกปี (Voice TY, ม.ป.ป)

ข้อมูลดังกล่าวสอดคล้องกับข้อมูลของสมาคมศัลยแพทย์ตกแต่งเสริมสวยนานาชาติ (ISAPS)

ที่ระบุว่า ตลาดศัลยกรรมความงามไทยมีมูลค่าสูงกว่า 36,000 ล้านบาท และมีแนวโน้มการเติบโต

15-20% ต่อเนื่องทุก ๆ ปี เนื่องจากไทยมีชื่อเสียงด้านศูนย์กลางทางการแพทย์แห่งเอเชีย อีกทั้งเป็นที่ยอมรับในด้านเทคโนโลยีและบุคลากรทางการแพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญด้านศัลยกรรม ทั้งนี้ ในปัจจุบันตลาดศัลยกรรมตกแต่งและแปลงเพศของไทยขยายตัวขึ้นทุก ๆ ปี ส่วนหนึ่งมาจากสังคมโลกเปิดกว้างทางความคิด และให้การยอมรับกลุ่มคนข้ามเพศ (Transgender) และกลุ่มบุคคลที่มีความหลากหลายทางเพศ (LGBT : lesbian, gay, bisexual, transgender/transsexual) มากขึ้น ประกอบกับไทยได้รับการยอมรับว่าเป็นศูนย์กลางของการแปลงเพศที่สามารถผ่าตัดแปลงเพศได้ทั้งจากชายเป็นหญิงและหญิงเป็นชายในโรงพยาบาลเดียวกันได้ ทำให้มีชาวต่างชาติจากทั้งยุโรป อเมริกา เอเชีย เดินทางเข้ามาแปลงเพศในประเทศไทยเพิ่มมากขึ้นในทุก ๆ ปี (ประชาชาติธุรกิจ, 2561)

บทสรุป

จากแนวนโยบาย Soft Power ของรัฐบาล ผ่านการส่งเสริมการท่องเที่ยว และการยอมรับความหลากหลายทางเพศ ทำให้การส่งเสริมการท่องเที่ยวผ่านกิจกรรมและการแสดงที่เกี่ยวข้องกับความหลากหลายทางเพศ ส่งผลให้ประเทศไทยกลายเป็นจุดหมายปลายทางยอดนิยมสำหรับนักท่องเที่ยวทั้งในและต่างประเทศ กิจกรรมเหล่านี้ช่วยดึงดูดนักท่องเที่ยว และสร้างรายได้อย่างมากมายสำหรับธุรกิจท่องเที่ยวและบริการที่เกี่ยวข้อง

ซึ่งเมื่อพิจารณาความหลากหลายทางเพศ ในฐานะกลุ่มคนปกติ ผู้ซึ่งมีอำนาจ ทั้งในส่วนของการเป็นเจ้าของธุรกิจหรือผู้ที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจของความหลากหลายทางเพศ ทั้งมีความรู้ ความสามารถ ทักษะและศักยภาพไม่น้อยหน้าไปกว่าเพศชายหรือเพศหญิง ที่เป็นส่วนหนึ่งที่ช่วยส่งเสริมในด้านเศรษฐกิจและการท่องเที่ยวของประเทศไทย โดยที่ในบทความนี้เน้นย้ำไปที่ธุรกิจของความหลากหลายทางเพศใน 4 ประเภทหลัก คือ 1.ธุรกิจด้านแดร็ก โชว์ (Drag Show) ในลักษณะของการแสดงคาบาเรต์โชว์ ซึ่งเป็น Soft Power ที่สนองตอบต่อการเป็นงานเทศกาล, การท่องเที่ยว, การแสดงทางศิลปะ และการดนตรี อีกทั้งธุรกิจเครื่องแต่งกายของการแสดงคาบาเรต์โชว์นั้นยังสอดรับกับการพัฒนาเศรษฐกิจแบบ Soft Power ที่ว่าด้วยงานศิลปะ, การออกแบบ และแฟชั่น ซึ่งสามารถช่วยส่งผลให้เกิดการกระตุ้นการท่องเที่ยว การแลกเปลี่ยนซื้อขายสินค้าและบริการ 2. ธุรกิจด้านเวทีการประกวดของความหลากหลายทางเพศ ในฐานะ Soft Power ของการเป็นงานเทศกาล เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวที่มีอัตลักษณ์ที่โดดเด่น ซึ่งด้านหนึ่งช่วยส่งเสริมการท่องเที่ยว รวมถึงการถ่ายทอดสดของเวทีการประกวด และอีกด้านหนึ่งก็ยังช่วยให้เกิดการจับจ่ายใช้สอยเมื่อนักท่องเที่ยวเหล่านั้นเดินทางเข้ามาชมการประกวดในประเทศไทยได้อีกทางหนึ่งด้วย 3. ธุรกิจด้านซีรีส์วายไทย Soft Power ที่ว่าด้วยภาพยนตร์ (ซีรีส์) ที่ส่งเสริมการท่องเที่ยว ซึ่งผู้ผลิตของไทยนั้นได้รับการยอมรับในด้านกระบวนการผลิตซีรส์คุณภาพจากทั่วโลก ทั้งในด้านของคุณภาพ แสง สี เสียง และราคาต้นทุนการผลิตที่ต่ำกว่าประเทศอื่น ๆ รวมถึงสถานที่ถ่ายทำที่สวยงาม จนส่งให้เกิดกระแสการท่องเที่ยวตามรอยซีรีส์วาย ที่ช่วยส่งเสริมการท่องเที่ยวของไทยได้อีกนัยยะหนึ่ง และ 4.ธุรกิจด้านการศัลยกรรมแปลงเพศ Soft Power ด้านการท่องเที่ยวเชิงการแพทย์ (Medical Tourism) ที่มีจุดแข็งและปัจจัยเอื้อหนุนที่สำคัญทั้งในเชิงนโยบายที่รัฐบาลขานรับกับการพัฒนาเศรษฐกิจการท่องเที่ยว ควบคู่ไปกับการยอมรับในความหลากหลายทางเพศ และข้อมูลเชิงสถิติตัวเลขจากผลการดำเนินธุรกิจด้านการศัลยกรรมแปลงเพศที่ผ่านมาที่เจริญเติบโตขึ้นอย่างมาก นอกจากนี้ ปัจจัยด้านทักษะ ความสามารถ และคุณภาพด้านการบริการของบุคลากรทางการแพทย์และการท่องเที่ยวของไทยก็ยังอยู่ในระดับที่มีมาตรฐาน และเป็นที่ยอมรับจากนานาประเทศ ปัจจัยทั้งหลายนี้ถือเป็นปัจจัยที่ช่วยเอื้อให้ประเทศไทยนั้นมีศักยภาพเพียงพอในการพัฒนาธุรกิจด้านการศัลยกรรมแปลงเพศให้สามารถตอบสนองต่อแนวโน้มการเจริญเติบโตของธุรกิจด้านการศัลยกรรมแปลงเพศที่ขยายตัวเติบโตอย่างต่อเนื่อง

ดังนั้น รัฐบาลในฐานะเจ้าภาพของแนวนโยบาย Soft Power ที่มีมุมมองต่อกลุ่มคนที่มีความหลากหลายทางเพศในฐานะของการส่งเสริมเศรษฐกิจ ผ่านการตระหนักถึงธุรกิจของความหลายหลากทางเพศ ที่มีความสำคัญต่อการพัฒนาเศรษฐกิจ และการท่องเที่ยว นั้นย่อมส่งผลต่อการขับเคลื่อนแนวนโยบาย Soft Power ให้มีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการส่งเสริมเศรษฐกิจ บนพื้นฐานของการเคารพศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ อย่างเสมอภาค และเท่าเทียมกัน

บรรณานุกรม

ภาษาไทย

คำแถลงนโยบายของคณะรัฐมนตรี นายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี แถลงต่อรัฐสภา 11 กันยายน

2566. (เอกสารอัดสำเนา)

ชัพวิชญ์ ใจหาญ. (2559). คาบาเรต์ไทย: คณะทิฟฟานี่ โชว์ พัทยา. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต,

มหาวิทยาลัยนเรศวร). http://dcms.lib.nu.ac.th/dcms/TDC2561/234/Chappavich%20Jaihan.pdf

ฐานเศรษฐกิจ. (2566). ทิศทางการเติบโต Series Y ไทย สู่ Soft Power โกอินเตอร์ระดับโลก.

https://www.thansettakij.com/business/economy/580878

ฐิติคุณ เพ็ชรกิจ, สัญหพร จันทสร, ณัฐวัชร์ อินทรีย์สังวรณ์. (2563). อิทธิพลของละคร ‘แปลรักฉันด้วย

ใจเธอ’ กับการท่องเที่ยวย่านเมืองเก่าภูเก็ต.รวมบทความกิจกรรมท้องถิ่นเล่าเรื่องประวัติศาสตร์ ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น.https://sure.su.ac.th/xmlui/bitstream/id/5e0f929a-bb6e-40e2-8512-b476fdb0582f/Titikhun_Petkit_AR.pdf?attempt=2

ณิณาสินีย์ เมืองวงษ์. (2559). บทบาทของภาครัฐในการพัฒนาอุตสาหกรรมศัลยกรรมความงาม.

วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยธนบุรี, 10(21): 56-69.

เทอดศักดิ์ ร่มจำปา. (2545). วาทกรรมเกี่ยวกับ "เกย์" ในสังคมไทย พ.ศ. 2508-2542. (วิทยานิพนธ์

ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย). https://cuir.car.chula.ac.th/bitstream/123456789/10878/1/terdsak.pdf

ไทยโพสต์. (2564). รัฐบาลเดินหน้าดัน ซีรีส์วาย บุกตลาดโลก หลังยอดส่งออกโต.

https://www.thaipost.net/main/detail/108545

นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ (2563). แนวคิดเรื่อง “ความหลากหลายทางเพศ” ในกระบวนทัศน์วิทยาศาสตร์และ

สังคมศาสตร์. วารสารวารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา 28.(3).

ประชาชาติธุรกิจ. (2561). ต่างชาติบินแปลงเพศในไทย ปลุกตลาด”รพ.เฉพาะทาง”โต.

https://www.prachachat.net/marketing/news-196464

มติชนออนไลน์. (2566). ส.ส.จิราพร ชี้ ‘ซีรีส์วาย’ โตพุ่ง 270% ไทยฮับใหญ่เอเชีย ตีตลาดตปท. ชูดัน

ซอฟต์เพาเวอร์. https://www.matichon.co.th/politics/news_4195226

วัชรวุฒิ ซื่อสัตย์, พัชรินทร์ สิรสุนทร และฐานิดา บุญวรรโณ. (2566). ระบบแม่ : ความสัมพันธ์ทาง

สังคมของชุมกะเทยคาบาเรต์โชว์ ในสังคมไทยและเยอรมัน. วารสารสังคมศาสตร์ 23. 299-325.

วิชัย สวัสดิ์จีน. (2561). บทบาทนางโชว์ในโรงละครคาบาเรต์. (วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต,

จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย). https://digital.car.chula.ac.th/cgi/viewcontent.cgi?article=3952&context=chulaetd

วิภาดา รัตนติลก ณ ภูเก็ต,ดีอนา คาชา. (2563).แดร็กควีน: การนำเสนอตัวตนของผู้เข้าแข่งขันใน

รายการ เรียลลิตี้โชว์ “Drag Race Thailand”, วารสารมนุษยศาสตร์วิชาการ,27, 167-168. file:///C:/Users/Asus/Downloads/sriwanb

สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์. (2566). ขับเคลื่อนเศรษฐกิจสร้างสรรค์เป็นซอฟท์พาวเวอร์ เพื่อการ

พัฒนาที่ยั่งยืน. https://nida.ac.th/economy-into-soft-power-for-sustainable-development/

สำนักงานสิถิติแห่งชาติ. (2554). เที่ยวเมืองไทย ใครใครก็อยากมา.

http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/article/article_travel.html

เส้นทางเศรษฐีออนไลน์. (2561). ธุรกิจชุด “คาบาเร่ต์” โตสวนกระแส แม้เศรษฐกิจซบเซา แต่ยอดขาย

หลักล้าน. https://www.sentangsedtee.com/careerchannel/article_93041#google_vignette

หทัยภัทร ตันติรุ่งอรุณ. (2565). กระบวนการประกอบสร้างให้ประเทศไทยเป็นปลายทางสำหรับการ

ศัลยกรรมแปลงเพศ. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย). https://digital.car.chula.ac.th/cgi/viewcontent.cgi?article=7245&context=chulaetd

Post Today. (2566). แนะรัฐบาลใหม่ขับเคลื่อนตลาดสินค้าและบริการ กลุ่ม LGBTQ เจาะธุรกิจแสน

ล้าน. https://www.posttoday.com/business/695604

Shoplri. (2557). ทัวร์จีนแชมป์ดูสาวประเภท2. http://shoplri.com

Voice TY. (ม.ป.ป). "หมอไทยเก่ง" ข้ามเพศให้ตรงใจ.

https://www.facebook.com/watch/?v=1581219562705599

พื้นที่ประชาสัมพันธ์

ขอเชิญรับฟัง Podcast จากสำนักพิมพ์ Crackers Books

และรับฟังทุกรายการได้ที่ crackersbooks.com/podcasts

ติดต่อโฆษณา โทร 0953394114